Istorgia

Emprimas instituziuns culturalas da la Confederaziun
Il 1888 vegn fundada la Cumissiun federala d’art, il 1890 il Museum naziunal svizzer ed il 1894 la Biblioteca naziunala svizra.

Defensiun naziunala spiertala 
En vista a la smanatscha faschistica tras ils pajais vischins pretendan independentamain da lur partida politica parlamentaris, persunas intellectualas e collavuraturas e collavuraturs da las medias da rinforzar la «Defensiun naziunala spiertala»

Postulat al Cussegl federal 
19 da zercladur: Il cusseglier naziunal da Basilea Fritz Hauser dumonda en in postulat il Cussegl federal d’examinar co che saja da proteger l’identitad svizra suenter che Hitler e Mussolini han surpiglià la pussanza. In’emna pli tard preschenta l‘Uniun svizra da scripturas e scripturs (USS) in document che va en la medema direcziun. 

Missiva concernent la politica culturala 
12 da november: La Nova Societad Helvetica (NSH) preschenta il sboz per ina «Fundaziun helvetica». 
9 da december: Il Cussegl federal publitgescha ina missiva concernent la politica culturala «davart ils meds per mantegnair e render enconuschent il patrimoni spiritual da la Confederaziun». En quel propona el ina fundaziun da cultura subvenziunada da la Confederaziun. 

Fundaziun da Pro Helvetia
5 d’avrigl: Il project d’ina fundaziun da cultura vegn approvà per conclus federal paucs mais avant l’entschatta da la guerra.
20 d’october: Planisada sco fundaziun da dretg privat vegn Pro Helvetia manada l’emprim – en vista a l’erupziun imminenta da la guerra – sco cuminanza da lavur. L’emprim president è l’anteriur cusseglier federal Heinrich Häberlin, la direcziun dal secretariat surpiglia per ils proxims 19 onns Karl Naef. Sco secretari da l’Uniun svizra da scripturas e scripturs aveva el influenzà fermamain las discussiuns en connex cun la politica culturala federala. La finamira da questa cuminanza da lavur è da mantegnair l’independenza intellectuala da la cultura en Svizra en vista a la smanatscha tras la Germania naziunalsocialistica e sia propaganda faschistica. 

Hirschengraben 22 
L’avrigl sa chasa Pro Helvetia en las localitads al Hirschengraben 22 a Turitg. La cuminanza da lavur operescha da bell’entschatta a moda subsidiara en favur dals chantuns e da las vischnancas e sin basa da dumondas. Ils emprims onns vegnan ils meds concedids (CHF 500‘000) repartids: ina mesadad va a la gruppa «pievel», l’autra a la gruppa «armada» (er enconuschenta sut il num tudestg «Heer und Haus»). 

Novas incumbensas 
21 da mars: A Pro Helvetia vegnan attribuidas novas incumbensas che sa concentreschan sin il barat ed il dialog e che mettan en il center la lavur a l’exteriur. La finamira suenter ils onns da guerra è da «manar il pajais or dal reduit spiertal e cultural». 

Fundaziun autonoma 
28 da settember: La gruppa da lavur vegn midada per conclus federal en ina fundaziun autonoma da dretg public. La partiziun «Armada» vegn schliada.

Fundaziun dal fond naziunal 
Ins fundescha il Fond naziunal svizzer. La perscrutaziun svizra na duai betg daventar mediocra suenter la Segunda Guerra mundiala. 

Erstes Jahrbuch
Die Stiftung veröffentlicht das erste Jahrbuch, das das Wirken von Pro Helvetia anfangs von mehreren Jahren, später von einem Jahr zusammenfasst und als Informationsquelle für Parlamentarier und die Öffentlichkeit dient.

Lescha Pro Helvetia
17 da december: La Confederaziun publitgescha in’atgna lescha che circumscriva per l’emprima giada l’organisaziun e las incumbensas da Pro Helvetia sin plaun legislativ. Dal carnet da duairs fan part:

• mantegnair e conservar las particularitads da la Svizra
• promover la creaziun culturala
• encuraschar il barat cultural tranter las differentas regiuns linguisticas ed ils differents intschess culturals da la Svizra
• tgirar las relaziuns culturalas cun l’exteriur.

Cumissiun Clottu  
Il Departament federal da l’intern (DFI) installescha sut la direcziun da Gaston Clottu ina cumissiun. Ella duai examinar la situaziun da la purschida culturala svizra. 

En l’entir mund
Cun l’exposiziun «La Suisse présente la Suisse» a Dakar (Senegal) sustegna Pro Helvetia per l’emprima giada in grond project sin il continent african. Fin quel mument sa restrenscheva il sustegn da la fundaziun cunzunt a projects en l’USA ed en l’Europa. Ils onns sequents schlargia la fundaziun pli e pli ses radius e promova adina pli fitg projects en l’entir mund – en l’America dal Sid, en l’Israel ed en l’Asia dal Sidost.

Rapport da Clottu
Sut il num «Espace» organisescha Pro Helvetia per l’emprima giada en l’istorgia da sias activitads a l’exteriur ina retscha d’occurrenzas da plirs mais. En las localitads messas a disposiziun da l’Uffizi naziunal svizzer dal turissem a Paris han lieu exposiziuns, represchentaziuns da teater, sairas da film e concerts. Pro Helvetia arranscha damai per l’emprima giada in grond project senza la participaziun da las represchentanzas diplomaticas.

La cumissiun da Clottu publitgescha ses rapport final che cumpiglia var tschintgtschient paginas davart la situaziun da la purschida culturala svizra. Ins recumonda da francar in artitgel da cultura en la Constituziun federala e da reparter ils interess culturals sin differentas autoritads. Quai maina il 1978 a la fundaziun da l’Uffizi federal per affars culturals (l’Uffizi federal da cultural UFC dad oz). Plinavant duain ins intensivar il barat cultural en Svizra ed ordaifer la Svizra. Ins propona da focussar sin la periferia e da «crear a l’intern da Pro Helvetia in servetsch per las relaziuns cun l’exteriur».

A Paris

A la fundaziun dal Centre culturel suisse (CCS) a Paris ed a la cumpra da localitads colliada en l’Hôtel Poussepin venerabel en il quartier dal Marais èn precedidas lungas cuntraversas tranter il cussegl da fundaziun ed il Cussegl federal respectivamain il Departament federal da l’intern. La finala reussescha l’acquisiziun grazia ad ina collecziun da suttascripziuns cumbinada cun in appel a donaziuns dal magazin da la Svizra franzosa «L’Hebdo».

Lantschada da «Passagen» 
Il magazin da cultura concepesch’ins l’emprim per l’exteriur ed al edescha en tudestg e franzos, a partir dal numer quatter er en englais. 

A New York
Avertura dal Swiss Institute a New York, USA.

Ina votaziun dal pievel refusa tant la «Iniziativa da cultura» (in pertschient da las expensas totalas annualas preventivadas da la Confederaziun duai ir en favur da la promoziun da la cultura) sco era la cuntraproposta dal Cussegl federal.

A Cairo
Avertura da l’emprim post exteriur a Cairo, Egipta.

In emprim reglament davart las contribuziuns fixescha las activitads principalas da la fundaziun: sustegnair sin dumonda projects culturals individuals ed atgnas iniziativas culturalas, ils uschenumnads programs. Exempels èn «Gallerie 57/34.6 km» (2001 – 2007) che promova la cultura per lung dals plazzals da tunnel da la NVTA/NEAT u «echos» (2006-2008), in program da dus onns che fa punts tranter l’innovaziun e la tradiziun en la cultura populara.

Uffizi federal da cultura
Fusiun da l’Uffizi federal dals affars culturals, dal Museum naziunal svizzer e da la Biblioteca naziunala svizra a l’Uffizi federal da cultura. Quel ha l’incumbensa da coordinar las activitads ch’il DFI ha manà fin ussa. 

En l’Europa da l’Ost
Suenter la crudada da la tenda da fier surpiglia Pro Helvetia ils biros averts da la Direcziun da svilup e da cooperaziun (DSC) en Pologna, en Tschecoslovachia ed en l’Ungaria ed als nizzegia sco posts exteriurs.

A Genevra
Avertura da la succursala a Genevra.

A Milaun
Avertura dal Centro Culturale Svizzero a Milaun, Italia.

A Citad dal Cap
Avertura dal post exteriur a Citad dal Cap, Africa dal Sid.

Communicaziun internaziunala
Fundaziun da Preschientscha Svizra, responsabla per promover il maletg da la Svizra a l’exteriur e per realisar la strategia dal Cussegl federal areguard la communicaziun internaziunala da la Svizra.

Limitas da contribuziun
1. da schaner: Pro Helvetia introducescha ina refurma fundamentala. La novaziun la pli impurtanta è l’augment da las limitas da contribuziun finanzialas per il secretariat. Da nov po quel decider en atgna responsabladad da dumondas fin CHF 20’000 empè d’enfin ussa fin CHF 5000.

Affera da Hirschhorn
L’affera da Hirschhorn en connex cun l’exposiziun «Swiss-Swiss Democracy» da Thomas Hirschhorn en il Centre culturel suisse a Paris ha per consequenza per Pro Helvetia ina sminuziun dal budget d’in milliun francs. L’evaluaziun da la controlla parlamentara da l’administraziun che segua mussa però in resultat positiv per la fundaziun. 

En sia nova strategia per l’exteriur s’oblighescha Pro Helvetia al princip dals spazis culturals: Russia/Sibiria; China; India ed Asia dal Sidost; Oceania; Africa; spazi arabic/nordafrican; America dal Nord; America Latina. Cun excepziun da l’Oceania planisescha Pro Helvetia d’esser represchentada a lunga vista cun in post exteriur en mintgin dals spazis numnads. 

A Roma
L’Istituto Svizzero a Roma obtegna il status d’in institut partenari da Pro Helvetia.

Suenter diesch onns lavur da svilup en l’Europa da l’Ost mida il post exteriur da Cracovia a Varsovia; ils posts exteriurs a Bratislava, Prag e Budapest vegnan serrads.

A New Delhi
Avertura dal post exteriur a New Delhi, India, e serrada da la succursala a Genevra.

Emprima lescha per promover la cultura
11. da december: Il parlament approva l’emprima lescha svizra per promover la cultura. Da nov è previsa ina «missiva concernent la finanziaziun da la promoziun da la cultura da la Confederaziun» (missiva da cultura) da plirs onns che fixescha la politica culturala da la Confederaziun ed ils meds finanzials mess a disposiziun. Pro Helvetia è ina part da quella. A medem temp ha lieu ina refurma fundamentala da la fundaziun, a la quala vegnan confidadas ulteriuras incumbensas.

Il portal da dumondas electronicas «myprohelvetia» vegn mess en la rait.

A Shanghai
Avertura dal post exteriur a Shanghai, China.

Emprima missiva da cultura
1. da schaner: La lescha per promover la cultura e l’emprima missiva da cultura entran en vigur. Sco novas incumbensas surpiglia Pro Helvetia da l’Uffizi federal da cultura (UFC) tranter auter la promoziun da la generaziun giuvna, l’intermediaziun d’art, las biennalas d’art e las represchentaziuns svizras a fieras da cudeschs internaziunalas. Persuenter sa retira la fundaziun per exempel dal sustegn da la promoziun svizra da film e da chasas edituras. Quels champs vegnan surdads a l’UFC. 

Favrer: Il post exteriur en l’Africa dal Sid vegn transferì da Citad dal Cap a Johannesburg. 

Cumià da Varsovia 
Serrada dal post exteriur a Varsovia. Tuttina sco tar autras commembras da l’Uniun europeica sustegna il secretariat da Pro Helvetia a Turitg directamain projects culturals tranter la Svizra e questa regiun. 

Segunda missiva da cultura
Il parlament approva la segunda missiva da cultura. Pro Helvetia vul rinforzar per la perioda 2016 – 2020 tranter auter la creaziun artistica svizra, la coesiun naziunala e la preschientscha internaziunala da la cultura svizra. Sut il titel «Cultura ed economia» vul ins en pli promover a moda coordinada ils secturs design e medias digitalas interactivas.

Lantschada da l’accent cultura ed economia
In’iniziativa da Pro Helvetia per sviluppar in model da promoziun per projects en ils secturs design e medias interactivas. En il focus stattan la qualitad artistica, il potenzial d’innovaziun ed il potenzial al martgà.

Avertura da biro a Moscau 
Ils 25 da favrer avra Pro Helvetia ses nov biro da colliaziun en il center da Moscau. Precedì è dapi il 2012 il program da barat cultural «Swiss Made in Russia» tranter la Svizra e la Russia. 

Start dal program COINCIDENCIA
COINCIDENCIA rinforza il barat cultural tranter la Svizra e l’America dal Sid e sondescha il potenzial per in biro da colliaziun futur en questa regiun.

Liun d’aur a la Biennala d’architectura a Venezia 
Matg: A la 16avla Biennala d’architectura a Venezia retschaiva la contribuziun svizra «Svizzera 240: House Tour» da la squadra d’architectas e d’architects da la SPF/ETH Turitg Alessandro Bosshard, Li Tavor, Matthew van der Ploeg ed Ani Vihervaara il liun d’aur.  

Reconstrucziun ed inauguraziun
Suenter ina sanaziun generala da l’edifizi per incumbensa da la citad da Turitg turna la Fundaziun svizra per la cultura Pro Helvetia en la chasa Haus zum Lindengarten.

Terza missiva da cultura 
26 da favrer: Il Cussegl federal deliberescha la missiva davart la promoziun da la cultura per la perioda  2021–2024. Las axas d’acziun strategicas vertentas da la politica da cultura da la Confederaziun – participaziun culturala, coesiun sociala ed innovaziun – vegnan mantegnidas e cumplettadas cun il focus sin la transfurmaziun digitala en la promoziun da cultura. Ils 25 da settember 2020 approvescha il parlament la missiva. 

Engaschament durant la pandemia da Covid-19
Dapi il cumenzament da la pandemia è la fundaziun s’engaschada communablamain cun l’Uffizi federal da cultura per incumbensa dal Cussegl federal da proponer mesiras per porscher agid d’urgenza ed indemnisar perditas da gudogn sin il sectur da la cultura. Las mesiras èn vegnidas deliberadas il 20 da mars e silsuenter realisadas dals chantuns e da Suisseculture Sociale. En il rom da sia atgna activitad ha Pro Helvetia flexibilisà ses criteris per inoltraziuns da projects ed ha lantschà cun «Close Distance» e «To-gather» differentas concurrenzas per novs formats artistics che pussibiliteschan il barat cultural e la producziun e la recepziun d’art malgrà restricziuns da sa mover e sa radunar. Da princip ha la pandemia pretendì bleras adattaziuns sin il sectur da la producziun e pratica culturala e dal consum da cultura: Pro Helvetia tegna quint da questas sfidas per accumpagnar cun persistenza la transfurmaziun dal sectur cultural. Per quest intent prenda ella sut la marella ses instruments da promoziun en tut las disciplinas ed als adattescha sche necessari a las novas circumstanzas.

Partiziun Design e medias interactivas 
Schaner: Ils dus accents design e medias interactivas vegnan integrads per l’emprima giada en las activitads da promoziun regularas da la fundaziun. Per lur realisaziun vegn creada in’atgna partiziun. 

Nov post extern en l’America dal Sid 
Schaner: Suenter il program da quatter onns «COINCIDENCIA – Barats culturals Svizra – America dal Sid» avra Pro Helvetia in post extern stabel en l’America dal Sid. Per pudair resguardar la diversitad culturala e linguistica sco era la dimensiun geografica dal continent vegn la preschientscha repartida sin quatter lieus cun resursas persunalas a Santiago de Chile (sedia da la direcziun), São Paulo, Buenos Aires e Bogotá.  

Egualitad da las schanzas/tractament egual sin il sectur da cultura 
Zercladur: Pro Helvetia incumbensescha ensemen cun il Swiss Center for Social Research il Zentrum Gender Studies da l’Universitad da Basilea da far in prestudi davart l’egualitad da las schanzas/il tractament egual sin il sectur da cultura svizzer (2019). Il prestudi examinescha las quatter disciplinas musica, art scenic, litteratura ed art visual e mussa che las dunnas èn marcantamain sutrepreschentadas en il manaschi cultural svizzer. Quai vala tant per las structuras sco era per ils programs e cuntegns. 

Renovaziun e modernisaziun dal Centre culturel suisse a Paris 
Avust: Las lavurs da renovaziun en il Centre culturel suisse a Paris (CCS) cumenzan sut la direcziun dals biros d’architectura Thomas Raynaud (Paris) e Truwant + Rodet + (Basilea) che han survegnì l’incumbensa en il rom d’ina concurrenza publitgada da l’Uffizi federal per edifizis e logistica e Pro Helvetia. Il project vul renovar e modernisar l’edifizi, armonisar e reconcepir las localitads e meglierar l’infrastructura per las utilisadras ed ils utilisaders. La reavertura è previsa per l’onn 2025.